BARIŞ GÖNÜLLÜLERİYLE TÜRKİYE'DE ON KARANLIK YIL

1965 yılında Türkiye ye Amerika Birleşik Devletlerinden gelen 1500 den fazla gönüllü halkımızın konukseverliği ve iyi niyetinden de istifade ederek halkın yaşam tarzını yakından gözlemleme fırsatını yakaladılar.barış gönüllüleri çalıştıkları alanların bir nevi toplumsal haritalarını çıkararak Türkiye’nin sosyal,siyasal,kültürel ve etnik yapısını birincil elden edinmiş oldular.böylece toplumsal inanç ve değerlerin,alışkanlıkların kırılgan ve duyarlı yanlarını birer rapor haline getirdiler.

Barış Gönüllüleri”, yani “Peace Corps” projesi, ABD’de, 1961 yılında, dönemin başkanı John F. Kennedy tarafından, parlamento kararı ile hayata geçirilmişti.

Barış Gönüllüleri”nin faaliyet alanları, demokratik reform, eğitim, sağlık ve hukuk reformları, ekonomik ve ticari gelişim, enerji, gıda ve özel sektör alanlarıdır. Gönüllüler, gittikleri az gelişmiş ülkelerde, halkın, gelenek ve görenekleri, dili, dini ve etnik yapıları, farklılıkları, bireysel ve toplumsal refleksleri, dünya görüşleri, kuvvetli ve zayıf yönleri, kültür ve eğitim düzeyleri gibi toplumun belirleyici özelliklerini, yapılarını ögrenebilmek amacıyla, genellikle il ve ilçelerdeki ailelerle birlikte, iç içe yaşar, halkın son derece zor yaşam koşullarına gönüllü olarak (!) ayak uydururlar. Bu süre de, en az üç ayı kapsar. Halka, başlangıçta İngilizce ögretilmeye çalışılır, sorunlarına ilişkin yardımcı olunur. Bu arada, Amerikan kültürü ve ideolojisi tanıtılır ve başlatılan sempatinin artırılarak yaygınlaştırılması da ister istemez gerçekleşir.

Barış Gönüllüleri’nin sayısı net olarak bilinmemekle birlikte, “Barış Gönüllüleri” üst yönetimin; “Kuruluşundan bugüne kadar 180 bini aşkın Barış Gönüllüsü’nün çesitli ülkelerde görev yaptığı” yönündeki açıklamasını, yetkili ağız olması nedeniyle, doğru ve net bilgi olarak dikkate almak gerekir

27 Ağustos 1962 tarihinde Sağlık Bakanlığı ile Barış Gönüllüleri arasında kabul edilen protokol ile Barış Gönüllülerin Türkiye'ye gelmeleri ve çocuk bakım programlarında çalışmaları kabul edilmiştir. 1963 yılı Kasım ayı sonunda gelen gönüllülerden bir kısmı Sosyal Hizmetler Akademisinde, bir kısmı Çocuk

Esirgeme Kurumunda çalismaya başlamıştır.

1963 yılında 8, 1964 yılında 24, 1966 yılında 18 ve 1969 yılında 13 kişilik grup olmak üzere toplam 77 barış gönüllüsünün çocuk bakımı programında çalistigi belirtilmektedir. (Gizli Belgelerle Barış Gönüllüleri) Gönüllüler bu çalışmalar sırasında Çocuk Esirgeme Kurumu yuvalarında çalışmıştır. Çalışmalar, oyunları yönetmek, küçük çocuklarla ilgilenmek, eğitim seminerleri düzenlemek, broşür, pankart hazırlanması, oyun araçları yapma, çocuk bakımında çalisacak gönüllüler bulma, özürlü çocuklarla ilgilenme gibi çalismalarda bulunmuştur.

1969-1970 döneminde Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı kuruluşlardan Adapazarı Çocuk Yuvası, Ankara Keçiören Çocuk Yuvası, Balıkesir Çocuk Yuvası, İzmir Basmane Çocuk Yuvası, Mersin Çocuk Yuvası ve Bandırma Çocuk Yuvasında toplam 9 barış gönüllüsünün çalistigi belirtilmektedir.

1970 yılında yapılan 25. Genel Kurulda İstanbul delegesi Necati Ustaoğlu barış gönüllülerinin kurumda çalıştırılmamaları konusunda yapmış olduğu bir konuşmada barış gönüllülerinin Türk örf adetlerine ters düşen davranışlarda bulunduğu belirtilerek kuruluşlarda çalıştırılmamasını istemiştir. Bunun karşilığında Genel Başkan konunun devlet makamlarınca incelendiğini, bu konuda şimdilik açıklamada bulunamayacağını belirtmiştir.

13-14 Mayıs 1972 tarihinde yapılan 16 Genel Kongre Tutanağında Barış Gönüllüleri ile ilgili ayrıntılı bilgilere girilmeden "Barış Gönüllüleri Kurum bünyesinden tasfiye edilmiştir" denilerek çalışmanın sona erdirildiği belirtilmiştir

Örnegin yazar İsmet Solak konuyla ilgili olarak(aksiyon-aralık 2006) şunları söylemiştir:

“Türkiye’ye 27 Mayıs’tan sonra gelen barış gönüllüleri olayı var. Barış gönüllüleri olayında sanki Türk halkına yardım ediyor, çocuklari okutuyor gibi bilmem ne yardımı ile geldiler. Her köyü, her mahalleyi dolaştılar. O güne kadar kimse kimsenin hakkında şu Alevî, şu Sünnî, bu Pomak, bu Kürt, bu Türk’tü dememişti. Bu, Sevr’in hazırlayıcılarının Lozan intikamı, orada başladı. Bizi etnik ve dinî parçalara ayırmak için en zayıf noktalarımızı buldular. O gün bugün kendimizi toparlayamıyoruz.”

Barış Gönüllüleri’nin Ülkemizi terk edeli 36 yıl olmuştur ama yabancı güçlerin bulunduğumuz coğrafyaya olan ilgileri halen devam etmektedir.Konumuz Barış Gönüllüleriyle alakalı olmasa da bulunmuş olduğumuz şehir Sakarya ve halkıyla alakalı olarak Vatikan menşeli Caritas örgütünü örnek verebiliriz.